Chương 21: Biện luận thương nghiệp

Ngày hôm sau tỉnh lại, Mặc Phi cảm thấy thắt lưng hơi đau, duỗi người một cái, phát hiện mình mặc y phục ngày hôm qua ngủ một đêm. Hơi nhíu mày, nàng nghĩ lại hôm qua mình ngủ như thế nào? Vốn dĩ đang trò chuyện với Vu Việt, hình như nói đến xây dựng thư xá gì đó, sau đó…

Sau đó nàng ngủ? Ngủ ở ngay trước mặt của Vu Việt?

Mặc Phi im lặng.

“Đại nhân, ngài tỉnh rồi.” Tích Chi bưng một chậu nước vào, hầu hạ Mặc Phi rửa mặt chải đầu như thường lệ. Nàng vụng trộm đánh giá chủ tử của mình, Mặc Phi làm việc và nghỉ ngơi rất có quy luật, cho dù ngủ trễ cũng có thể tỉnh lại đúng giờ, chỉ là không ngờ ngày hôm qua tiếp điện hạ một đêm, vậy mà “Hắn” vẫn thức dậy được…

Mặc Phi rửa mặt xong, ngồi cạnh bàn gương, Tích Chi lấy lược chải tóc cho nàng một cách tự nhiên.

“Tóc của đại nhân vừa mềm lại mượt, nếu để dài chắc chắn sẽ rất đẹp.” Tích Chi hâm mộ nói, “Chỉ có điều, hình như tóc của đại nhân mọc rất chậm nhỉ?”

Trong lòng Mặc Phi hơi run lên, trước kia nàng cũng chú ý tới vấn đề này, chỉ là không chú ý lắm, thế nhưng theo thời gian trôi qua, không chỉ tóc nàng không hề sinh trưởng, ngay cả chuyện mỗi tháng một lần cũng dần dần dừng lại. Tuy rằng không cần phải phiền lòng vì băng vệ sinh, nhưng mà nếu không có cái này, nàng vẫn là một người bình thường sao? Sẽ không phải ngày nào đó tỉnh lại, nàng đã biến thành một nam nhân chân chính chứ!

Nếu là thế cũng tốt, ít nhất nàng không cần lo lắng bị lộ giới tính. Nhưng mà nếu không thể tìm ra nguyên nhân biến hóa trên người nàng, nàng sẽ không thể yên tâm được.

Vấn đề không có đầu mối cứ tạm gác ra phía sau, chuyện nàng xuyên không vốn đã rất ly kỳ rồi, nhiều thêm một chuyện nữa cũng chẳng nhằm nhò gì.

“Tích Chi, tối hôm qua có thể ta hơi thất lễ, Chủ công có tức giận không?”

“Tức giận?” Tích Chi kỳ quái nói, “Sao điện hạ lại tức giận được ạ? Khi rời đi lúc sáng sớm, tâm tình của điện hạ rất tốt.”

“Rời đi lúc sáng sớm?” Mặc Phi ngừng lại, chần chờ hỏi, “Tối hôm qua Chủ công qua đêm ở đây sao?”

“Đúng vậy, chính điện hạ đã ôm ngài trở về phòng đó.” Tích Chi dùng ánh mắt ái muội nhìn Mặc Phi, trong lòng tuyệt đối không tin tối hôm qua điện hạ không làm cái gì.

“Chuyện đó… chuyện đó…” Mặc Phi không biết nên hỏi cái gì. Sáng nay nàng tỉnh dậy thì toàn thân nguyên vẹn, hiển nhiên không bị làm sao, nhưng việc chung giường chung gối với Vu Việt cả đêm sẽ có chút quái dị, “Vậy… còn có ai biết Chủ công qua đêm ở đây không?”

Trong khi đó nàng và Vu Việt vốn đã có mấy lời đồn đại không hay rồi, nếu có ai mà biết được hai người còn ở chung một đêm, vậy thì không biết sẽ bị truyền ra thành cái dạng gì nữa.

Tích Chi trả lời: “Chắc là chỉ có người hầu của điện hạ biết thôi ạ.” Nhưng mà trong lòng có quan tâm tay không thì chẳng ai biết được.

Hiển nhiên Mặc Phi cũng nghĩ tới điều này, có điều bây giờ đã thành sự thực, nàng cũng không muốn lãng phí thời gian để buồn rầu, chỉ cần sau này chú ý một chút là được. Vu Việt là một nam nhân rất có năng lực, trò chuyện với hắn thường sẽ dẫn dắt đến không ít vấn đề, một khi thảo luận sẽ quên luôn cả cấp bậc cao thấp.

Lúc này Duyệt Chi tiến tới thông báo: “Đại nhân, điện hạ mời ngài đến phòng nghị sự.”

Mặc Phi lại thay đổi một chiếc áo khoác khác, sửa sang xong rồi đi tới phòng nghị sự. Chỉ là trong lòng nàng khó hiểu, nghị sự trước đây không có ai đến thúc giục nàng, bởi vì thời gian đều cố định. Chẳng lẽ hôm nay có chuyện gì đặc biệt sao?

“Đám thương nhân chết tiệt này, bọn họ nghĩ bổn vương không có cách gì đối phó với bọn họ à?”

Còn chưa vào phòng nghị sự, giọng nói cuồng nộ của Vu Việt đã truyền đến, Mặc Phi hơi dừng lại, sau đó chậm rãi bước vào.

Lúc này trong đại sảnh chỉ có khoảng mười người, ai nấy đều ngồi nghiêm chỉnh, thân thể căng thẳng, bầu không khí vô cùng quỷ dị. Mà Vu Việt thì đứng ở trước bàn, quay lưng về phía cửa lớn, trên mặt đất thẻ tre rơi tán loạn.

Mặc Phi nhặt thẻ tre lên nhìn, hóa ra là mấy thương nhân lớn hợp lại với nhau, ký chung một bức thư muốn nới lỏng việc buôn muối, lương thảo, da lông, v.v… cho mấy sản nghiệp kinh doanh lớn.

“Các ngươi nói đi!” Vu Việt bỗng quay người lại, đúng lúc nhìn thấy Mặc Phi.

Mặc Phi hơi hành lễ: “Chủ công bớt giận, hà tất phải để ý đến những yêu cầu vô lễ này.”

Vu Việt hơi ngừng lại, sắc mặt dần dần bình tĩnh, lạnh nhạt nói: “Nếu như chỉ là thế thì không nói làm gì, nhưng mà bọn chúng lại dám bán lương thực của Nhung Trăn với giá cao cho thương nhân nước khác, điều này không phải lại dẫm vào vết xe đổ của Ngu Quốc sao?”

Lúc đầu nhờ có nông sách Mặc Phi dâng lên, Vu Việt phân tới nhiều mảnh ruộng lớn để thí nghiệm, kết quả là bội thu, những nông cụ cải tiến cũng khiến cho hiệu suất trồng trọt, gặt hái tăng mạnh. Ai dè những thương nhân chỉ biết duy lợi, ánh mắt thiển cận này lại mượn nó để vơ vét của cải, không để những cảnh cáo trước đó của Vu Việt vào mắt.

Thấy Vu Việt dịu đi, Thẩm Bạc mở miệng nói: “Những thương nhân này đúng là ngày càng càn rỡ, Chủ công cần phải sửa trị bọn họ một phen.”

“Không thể.” Mạnh Tuyền vội nói, “ Thương nhân của Nhung Trăn nhiều vô số, nếu như không xử lý thỏa đáng sẽ khiến cho bọn họ phản cảm, thậm chí kéo nhau rời đi nơi khác, điều này vô cùng bất lợi đối với sự phát triển của chúng ta.”

Bách Lý Mặc nhíu mày: “Như vậy, quả thực thế lực của thương nhân quá lớn, nếu không khống chế kịp thời, chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới ổn định của Nhung Trăn trong tương lai.”

Từ những điều mọi người thảo luận, Mặc Phi đã hiểu rõ ngọn nguồn cơ bản của sự việc. Ở thời đại này, mặc dù địa vị của thương nhân không cao nhưng quyền lợi cũng không nhỏ, rất nhiều người chức vị cao đồng thời cũng là thương nhân lớn, cũng khó trách trong Tài sĩ luận hội ở Tiệm Hề lần trước, cái vị văn sĩ tên “Triệu Hàm” lại đưa ra tư tưởng trọng nông khinh thương như vậy. Thời kỳ này giống với thời Tần Hán, không phân chia rõ ràng giữa chính trị và thương nghiệp, những chuyện như cho thương nhân tham gia chính trị hay lấy chính trị để thúc đẩy buôn bán nhiều không đếm hết, trong lịch sử Trung Quốc đã có một người nổi tiếng tên Lã Bất Vi, lúc đầu chỉ là một thương nhân, dùng “Đầu cơ kiếm lợi” để đổi lấy vị trí tướng quốc đứng trên vạn người, sức ảnh hưởng như thế có thể thấy được rõ ràng.

Nhưng kìm chế thương nghiệp lại không phải một cách giải quyết vẹn toàn. Người đời sau đều biết, rằng phát triển thương nghiệp có thể tăng trưởng kinh tế và quốc lực của một quốc gia rất nhanh, nông như núi non, thương như nước chảy, thiếu một trong hai thứ đều không được.

“Đúng vậy.” Thẩm Bạc lại nói, “Nếu như Chủ công không xử lý, bọn họ sẽ tiếp tục bán lương thực ra bên ngoài, hiện giờ chiến sự liên tiếp, giá cả lương thực đã tăng cao gấp mấy lần năm trước.”

“Nếu xử lý không đúng phương pháp, áp chế được kiêu ngạo của bọn họ thì lại khiến cho bọn họ oán hận.” Bách Lý Mặc cân nhắc nói, “Chắc chắn không chỉ dựa vào nghiêm trị là giải quyết được.”

Vu Việt ngồi lại vị trí của mình, nhìn Mặc Phi như đang có suy nghĩ, hỏi: “Phù Đồ, trong An Bang Thất Sách của ngươi có viết về phát triển buôn bán, phải chăng ngươi đã nghĩ đến kết quả thương nhân phát triển lớn mạnh? Chính sách này còn có thể thi hành tiếp không?”

Mặc Phi trả lời: “Vì sao không thể thi hành? Thương nhân coi trọng tiền tài, chỉ cần chúng ta cho bọn họ đủ lợi ích, bọn họ sẽ cam tâm tình nguyện mà ủng hộ Chủ công.”

“Ý của ngươi là tiếp tục nới lỏng chính sách thương nghiệp ư?” Vu Việt nhíu mày.

Bách Lý Mặc là người đầu tiên phản đối: “Điều này khẳng định không được, nới lỏng quá sẽ dẫn đến rối loạn.”

“Nới lỏng hoàn toàn đương nhiên không thể được, Chủ công nên làm đồng thời, vừa cấp cho bọn họ lợi ích, vừa ban hành thương pháp*, tác dụng của việc sáng lập thương bộ mà Phù Đồ đề xuất là ở chỗ này.”

* Thương pháp: luật thương nghiệp.

“Thương pháp?”

“Thương nhân muốn trục lợi, chúng ta cung cấp cho bọn họ con đường kiếm tiền, ngoại trừ quyền kinh doanh muối, vũ khí, vật tư trọng yếu, v.v…Chủ công phải nắm chắc ở trong tay, những thứ còn lại đều có thể tuỳ cơ ứng biến, ví dụ như giấy, kỹ thuật ở trong tay Chủ công, lại có thể cấp quyền kinh doanh cho thương nhân. Chỉ là, nếu bọn họ muốn kiếm được tiền ở hạng mục này thì nhất định phải làm theo khuôn khổ của thương pháp, phát động mua bán, xuất nhập ít hay nhiều, giá cả thấp hay cao, thu thuế thu nhập, hàng tháng có kiểm kê, hàng năm có khảo sát. Nếu lo lắng không chuyên nghiệp, thành lập thương học để dạy dỗ; nếu sợ không hăng hái, lấy kim bài* ra để cổ vũ phát triển; thiếu thốn thương nhân, thành lập công quỹ trung gian để dẫn dắt; thiếu vốn hay bị lừa gạt, thu thuế bảo vệ, lập quy định buôn bán, bảo vệ người thiện, trừng trị kẻ ác, như thế thì lo gì thương nghiệp không phát triển, không khống chế được thương nhân?”

* Kim bài: giống như chứng nhận chất lượng trao cho thương nhân, họ cũng nhờ điều này mà nổi tiếng hơn, làm ăn phát đạt hơn.

Lời vừa nói ra, lập tức khiến cho những người ở đây chấn động, bọn họ đều là những người có tri thức, chỉ hơi nói tới đã linh hoạt hiểu ra, gật đầu tán thành với nhau.

Chậm rãi hồi phục, Mặc Phi lại tiếp tục nói: “Muốn thiết lập thương pháp hoàn chỉnh, cần thiết phải hiểu biết buôn bán, nắm chắc tình hình thị trường, nếu không tất cả đều chỉ vô ích.”

“Nói có lý, nói có lý.” Mạnh Tuyền gật gật đầu, vô cùng đồng ý.

Mặc Phi còn muốn nói điều gì đó, nhưng lại chỉ mấp máy môi không nói ra.

Hiển nhiên Vu Việt nhìn ra do dự của nàng, nói: “Có vẻ như Phù Đồ vẫn còn điều chưa nói hết, cứ nói đừng ngại.”

“Vâng.” Mặc Phi nhìn một vòng xung quanh, nói thẳng, “Phù Đồ đề nghị, sau này không thăng chức vị cao cho toàn bộ thương nhân.”

Lời vừa nói ra, những người ở đây lại ồ lên một trận, tuy rằng chỉ có hơn mười người, nhưng một nửa trong đó đều có tài sản riêng.

“Vì sao?” Mạnh Tuyền hỏi.

“Đúng vậy! Phù Đồ tiên sinh, đề nghị này quá vô lý! Chẳng lẽ thương nhân thì không thể yên lòng dân chúng, có tài trị quốc sao?” Mấy khách khanh có tài sản riêng phản đối.

“Cũng không phải.” Sắc mặt Mặc Phi bình tĩnh, nói, “Quan liêu cấu kết, quyền lớn chức cao, có thể sẽ chuyên quyền, khó tránh khỏi lấy việc công làm việc tư, chư vị ở đây, có mấy người dám nói bản thân chưa từng lợi dụng quyền thế để kiếm chác lợi nhuận?”

Mọi người im lặng.

“Lại có ai dám nói bản thân chưa từng lấy thế áp người, bóc lột kẻ dưới, chèn ép lợi ích của người khác?”

Ánh mắt của Mặc Phi lướt qua tất cả mọi người, mọi người đều cúi đầu né tránh.

“Mặc dù Phù Đồ chưa bao giờ đi buôn bán, nhưng mà cũng biết thương trường phải có hai chữ ‘Công bằng’, nếu như những kẻ có chức vị cao không thể làm gương tốt, vậy thương pháp kia lấy gì để răn đe người? Chư vị đã có được tấm lòng của dân chúng, vì sao khi đang hưởng thụ sự tôn sùng này lại còn muốn tranh lợi cùng với người dân?”

Lời nói của nàng khiến cho những người còn lại á khẩu không trả lời được.

Lúc này Mặc Phi đột nhiên đứng dậy, thi lễ với những người ở đây: “Phù Đồ không cáo trạng, nếu lời nói có ngông cuồng, xin hãy thứ lỗi. Cuối cùng Phù Đồ có một lời, nhà cao cửa rộng ba ngàn, không bằng lưu danh thiên cổ.”

“Hay.” Vu Việt lớn tiếng nói, “Lời nói của Phù Đồ, các khanh có dị nghị gì không?”

Chư vị hai mặt nhìn nhau, vẻ mặt hơi phức tạp, nhưng không có ai lên tiếng phản đối nữa.

“Vậy thì, bổn vương quyết định bắt đầu biên soạn và hiệu đính* thương pháp ngay hôm nay.” Vu Việt nhìn về phía Mặc Phi nói, “Việc này là do ngươi đề xuất, không bằng ngươi làm chủ, được không?”

* Hiệu đính: sửa chữa chỗ sai.

“Phù Đồ lĩnh mệnh. Có điều việc này không thể qua loa, Phù Đồ phải tốn rất nhiều thời gian để tìm hiều tình hình buôn bán ở Nhung Trăn, lại căn cứ vào tình huống thực tế để chế định sách lược, một người khó tránh khỏi sai sót, xin Chủ công phái mấy người quen thuộc thương vụ cùng làm việc với Phù Đồ.”

“Chuẩn.”

Vu Việt nghiêm cấm tiết lộ nội dung của buổi nghị sự lần này ra ngoài, trước khi thương pháp chưa hoàn thành, tất cả bảo tồn yên ổn.

Mà Mặc Phi đã bắt đầu chạy đua khắp phố chợ, đi lại nơi thương nhân tụ tập, lui tới khắp nơi ở Nhung Trăn, tìm hiểu dân tình, thu thập tình hình thị trường. Từ những hộ thương nhân có quy mô lớn cho tới những người tiểu thương bán hàng rong, không bỏ sót.

Bận rộn gần hai tháng như thế, dưới sự giúp đỡ của các nhân tài thương nghiệp, cuối cùng Mặc Phi cũng có đủ hiểu biết về tình huống buôn bán phát triển của Nhung Trăn. Đây là một thị trường sôi động, thế nhưng do không có phương hướng phát triển hợp lý nên trở thành bất thường, một khi đem vào khuôn khổ, chắc chắn có thể khiến cho Nhung Trăn phát triển vượt qua những thành thị khác, nhà nhà sung túc.

Đông Chí năm Khải Tuất thứ bốn mươi lăm, bộ thương pháp đầu tiên của Nhung Trăn đã được biên soạn và hiệu đính xong, bộ thương pháp này được hậu thế tôn sùng là kiệt tác, các thương pháp sau này đều coi nó làm mẫu để biên soạn.